Eğer 100 bin sterlinlik bir bütçeniz varsa, Londra Metrosu’nun sadece bir fotoğrafını değil, doğrudan tasarımının temelini koleksiyonunuza ekleyebilirsiniz. Christie’s Müzayede Evi, bugüne kadar kullanılan tüm metro haritalarının temelini oluşturan, Essex doğumlu elektrikçi Harry Beck’in 1932 tarihli nadir harita taslağını açık artırmaya çıkarıyor.
Beck, bu özel haritayı Londra’daki Yeraltı Elektrikli Demiryolu Şirketi’nden (Underground Electric Railways Company) işten çıkarıldıktan kısa bir süre sonra, işsiz olduğu bir dönemde, zaman geçirmek için çizdi. Başlangıçta o kadar radikal bulundu ki, Londra Ulaşım’ın tanıtım departmanı tarafından şiddetle reddedildi. Ancak Beck’in deneme baskılarındaki inanılmaz başarısı, halkın istediği şeyin tam olarak bu olduğunu gösterdi. Harita, yayımlandığı tarihten bu yana resmi olarak dolaşıma giren her metro haritası için bir standart haline geldi.
Christie’s, bu devrimin önemini vurgulayarak, “Beck, simgesel ve oldukça etkili yeraltı haritasını yaratmak için ölçek ve coğrafi doğruluk kurallarını tamamen terk etti” diyor.
Elektrik şemalarından esinlenen tasarım devrimi
1932 yılından önce dağıtılan Metro haritaları, ağı coğrafi olarak doğru bir şekilde göstermeye çalışıyordu. Ancak Beck, ağ genişledikçe coğrafi haritaların çok fazla ayrıntıyı bir araya topladığını ve okunmasının imkansızlaştığını fark etti. Çözüm olarak, ağın gerçek coğrafi konumunu tamamen hiçe sayan ilk “diyagramatik” haritayı tasarladı.
Elektrik sistemleri için şemalar oluşturma deneyiminden etkilenen Beck, metro hatlarını adeta bir elektrik devre şemasına benzetti. Sadece düz çizgiler ve 45 derecelik açılar kullanarak, karmaşık ağı basitleştirdi ve daha anlaşılır bir düzen için alandan zekice yararlandı.
Açık artırmaya çıkan bu taslakta, Beck ve haritayı 1926-1932 yılları arasında geliştiren Frederick Stingemore’a ait el yazısıyla yazılmış açıklamalar bulunuyor. Haritanın kendisi de dönemin hatlarını gösteriyor. District Railway (yeşil), Bakerloo Hattı (kırmızı), Piccadilly Hattı (açık mavi) gibi günümüzde Londralılar için tanıdık olan hatların yanı sıra, 1863’te açılan en eski hat olan Metropolitan Railway (mor) da yer alıyor.
Hayalet istasyonlar ve değişen tarih
Dikkatli gözlemciler, 1932 haritasında günümüzde artık var olmayan veya isimleri değişen birçok istasyon adını hemen fark edebilir. Haritada, II. Dünya Savaşı’nda sığınak olarak kullanılan ve 1933’te kapanan British Museum ve 1934’te kapanan Brompton Road gibi “hayalet istasyonlar” göze çarpıyor. Daha doğuda yer alan ve 1967’de kapanan Mark Lane ve 1939’da kapanan Marlborough Road da artık faaliyette olmayan diğer duraklar arasında.
Harry Beck’in bu nadir harita taslağının, 11 Aralık’ta gerçekleşecek Christie’s’in “Groundbreakers: Icons of our Time” adlı canlı müzayede etkinliğinde, 100 bin sterlin değerinde bir fiyata alıcı bulması bekleniyor.
